چکیده ای از مقاله پیشرفت تغذیه پروتئین- اسید آمینه در طیور
گردآورنده: دکتر مهین رحیمی

فرضیه پروتئین ایده آل امکان تعیین دقیق احتیاجات جوجه های گوشتی با در نظر گرفتن محدودیت های اسیدآمینه در ذرت، کنجاله سویا، مخلوط کنجاله سویا-ذرت را برای پرورش و رشد فراهم کرده است. شواهد اخیر نشان می-دهد که گلایسین (سرین) یک اسیدآمینه کلیدی برای کاهش پروتئین خام و کاهش پروتئین خام جیره از 23% به 16% در جیره هایی بر اساس کنجاله سویا برای طیور گوشتی می باشد. تحقیقات در زمینه اسیدهای آمینه سولفوردار نشان داده است که افزایش بیش از حد سیستئین در جیره ها با کمبود متیونین می تواند اثرات سوء زیادی را بر عملکرد پرنده ها ایجاد نماید. علاوه براین نسبت های بالای سیستئین به متیونین، استفاده از آنالوگ های هیدروکسی متیونین را و نه خود متیونین را دچار اختلال میکند. سطوح بالای ال- سیستئین در جیره (5/2 درصد یا بیشتر) برای جوجه های جوان کشنده است اما سطوح مشابه از DL متیونین، L سیستئین یا N- استیل –L- سیستئین باعث تلفات نمی¬شود. این مقاله بر روی پیشرفت در زمینه تغذیه پروتئین و اسیدهای آمینه در پرندگان مثل جوجه های گوشتی، مرغ تخمگذار، مرغ مادر و بوقلمون بحث می کند. مفهوم پروتئین آیده آل اولین بار درباره خوک مطرح شد و به دنبال آن یک الگوی ایده آل اسیدهای آمینه با اسیدهای آمینه ای که نسبت به لیزین در نظر گرفته می شود پیشنهاد شد و در جوجه های گوشتی مورد بررسی قرار گرفت و بعدا برخی از نسبت های ایده آل مورد بررسی و بازنگری قرار گرفت. بعضی از محققان همچنین نسبت های مناسب اسید آمبنه ایده آل برای جوجه گوشتی را پیشنهاد دادند.
دانش احتیاجات اسید آمینه قابل هضم همانند قابلیت هضم اسیدهای آمینه در جیره های معمول در تغذیه طیور به عنوان یک ابزار مهم در پیشرفت دانش تغذیه اسیدهای آمینه و متابولیسم طیور مورد توجه قرار گرفته است. تقریبا 90 درصد جیره های غذایی در دنیا بر پایه ذرت و سویا می باشد و از آنجا که هزینه این اجزای اصلی افزایش پیدا کرده است در سال های اخیر علاقه شدیدی به کاهش پروتئین جیره به خصوص در ارتباط با جیره های بر پایه ذرت و سویا ایجاد شده است. افزایش سرعت تولید اتانول از ذرت باعث تولید محصولات فرعی دانه های تقطیری خشک شده (DDGS) با حلال شده که حاوی 24% پروتئین خام هستند. این محصولات جانبی حاوی لیزین و تریپتوفان زیادی هستن که به مقدار زیادی برای پرنده قابل دسترس هستن و به طور فزاینده ای ازین DDGS ها به عنوان جایگزینی برای ذرت و سویا در جیره طیور استفاده می شود.
بیشتر از 20 سال است که محدودیت هایی برای این موضوع وجود داردکه چه مقدار از پروتئین جیره میتواند با اسیدهای آمینه سنتتیک جایگزین شود و حداکثر افزایش وزن و بازده جیره جوجه های گوشتی حاصل شود. محققین گزارش کردند که اگر یک جیره غذایی با پروتئین خام 24 درصد بر پایه ذرت و سویا که با متیونین مکمل سازی شده است (به عنوان تیمار کنترل مثبت) به جیره با پروتئین خام 16 درصد کاهش پیدا کند( از ذرت حاوی 8 درصد پروتئین به جای کنجاله سویای 48 درصدCP استفاده شود، عملکرد بهینه در رشد جوجه ها مشاهده نخواهد شد حتی اگر این جیره با تمامی اسیدهای آمینه محدود کننده، مکمل سازی شود (Edmonds et al., 1985). یک کار مشابه در دانشگاه جورجیا هم همین موضوع را نشان داده است (Fancher and Jensen 1989a, b, c; Pinchasov et al. 1990). محققان دیگری نشان دادنداگر جیره حاوی 19 درصد پروتئین خام با اسیدهای آمینه محدود کننده (متیوینن، لیزین، ترئونین، والین و آرژنین) مکمل سازی شود می تواند یک عملکرد بهینه در جوجه ها ایجاد کند (Waldroup et al., 1976; Han et al., 1992)، محقیق متعاقبا ترتیب اسیدهای آمینه محدود کننده در ذرت و کنجاله سویا را برای جوجه های گوشتی در روزهای بین 22-8 روزگی مشخص کرده اند. برای ذرت، لیزین اولین اسید آمینه محدود کننده و پس از آن به ترتیب ترئونین، تریپتوفان، آرژنین، والین و ایزولوسین به طور مساوی 5 اسیدهای آمینه محدود کننده آن می باشند (Fernandez et al., 1994).
برای رسیدن به یک عملکرد مطلوب در جیره جوجه های گوشتی حاوی 16 درصد پروتئین خام زمانی اتفاق افتاد که محقیق علاوه بر اسیدهای آمینه ضروری از اسیدهای آمینه گلیسین + سرین هم در جیره استفاده کردند و عملکردی مشابه با جیره های حاوی پروتئین خام 22 درصد مشاهده کردند (Dean et al., 2006). طیور اسید اوریک را به عنوان محصول نهایی متابولیسم نیتروژن دفع می کند و ازآنجا که سنتز هر مول اسید اوریک به یک مول گلیسین نیاز دارد، به نظر می رسد که مصرف جیره حاوی پروتئین بالا از جیره حاوی پروتئین پایین نیاز به گلیسین دارد. بنابراین استفاده از گلیسین یا سرین به اندازه استفاده یک مجموعه کامل از اسیدهای آمینه غیر ضروری در جیره هایی که حاوی پروتئین پایین هستند می تواند کارآمد باشد. مفهوم اسیدهای آمینه ایده آل برای جوجه های گوشتی تعیین احتیاجات اسیدآمینه ای براساس تعیین نیازهای اسید آمینه نسبت به لیزین یک ابزار بسیار مناسب برای تعیین احتیاجات اسیدهای آمینه ای تبدیل شده است و فاکتورهایی مثل افزایش غلظت پروتئین یا تراکم انرژی جیره بر روی این نسبت ها تاثیری نمی گذارد.
البته دوره رشد( به عنوان مثال سن)، جنسیت، و نوع پاسخ می تواند بر روی بعضی از نسبت ها تاثیر بگذارد. به عنوان مثال مطالعات گسترده روی لیزین نشان داده است که جوجه های نر نسبت به جوجه های ماده  نیاز بالاتری دارند و حداکثر بازده خوراک (به طور مثال نسبت افزایش وزن به خوراک) به میزان لیزین بالاتر نیاز دارد یا اینکه برای رسیدن به یک FCR بالاتر به متیونین بالاتری نیاز است. ممکن است که تصور شود اگر جنسیت و میزان پاسخ بر روی نیازهای لیزین و SAA تاثیر بگذارد، سایر اسیدهای آمینه ضروری نیز به طورمشابهی تحت تاثیر قرار میگیرد. با این حال به نظر می رسد اینطور نیست. محققین با مطالعه بر روی نیازهای لیزین، ترییپتوفان، ترئونین و ایزو لوسین در جوجه های نر متوجه شدند که برای رسیدن به حداقل FCR نسبت به افزایش وزن ماکزیمم مقدار لیزین بیشتری مورد نیاز است (Baker et al., 2002). تحقیقات جدید انجام شده با ترئونین و تریپتوفان نشان داد که نیاز جوجه¬های گوشتی هم برای افزایش وزن ماکزیمم و هم کارایی خوراک حداکثر یکسان است (Rosa et al., 2001a, b; Shan et al., 2003). علاوه بر این مطالعه بر روی ترئونین و تریپتوفان نشان داد که نیاز جنس نر و ماده مشابه هست (Rosa et al., 2001a, b). این موضوع که مقدار نیاز لیزین تحت تاثیر جنسیت قرار می گیرد اما سایر اسیدهای آمینه تحت تاثیر قرار نمی گیرند. یک عامل پیچیده برای استفاده از نسبت های ایده آل برای جوجه گوشتی اضافه می کند. بنابراین برای تغذیه جداگانه جوجه های ماده 10 درصد لیزین کمتری نسبت به جنس نر دارند که در رابطه با ماده ها باید نسبت ها نسبت به لیزین برای سایر اسیدهای آمینه ضروری تقریبا 10 درصد به بالا تنظیم شود.
ساده ترین راه حل برای این اختلاف جنسیت در نسبت ها و تعیین نیاز لیزین، استفاده از نسبت های ایده آل نرها برای لیزین برای هر دو جنسیت باهمدیگر می باشد. از آنجایی که با افزایش سن و وزن جوجه های در حال رشد، افزایش پروتئین به عنوان درصدی از وزن بدن کاهش می یابد. با افزایش سن و وزن نیاز پروتئین (%) در جیره کاهش می یابد. در NRC 1994 کاهش نیازها در 3 مرحله شروع (3-0 هفته)، مرحله رشد(6-3 هفته) و مرحله پایانی (8-6 هفته) نشان داده شده است. در دانشگاه آرکانزاساز مفهوم نسبت ایده آل برای اجرای برنامه های تغذیه ای دوره ای از 2 یا مقدار بیشتری جیره برای طول دوره 6-8 هفته ای پرورش استفاده و جیره مخلوط تهیه کردند (Pope and Emmert 2001, 2002; Pope et al. 2002, 2004; Warren and Emmert 2000). به منظور نگهداری ملاحضات مربوط به افزایش پروتئین نسبت های ایده آل برخی از اسیدهای آمینه (اسیدهای آمینه سولفوردار، ترئونین و تریپتوفان) ممکن است افزایش یابد اما فقط با افزایش سن و وزن، کمی افزایش وزن ایجاد می شود. طی یک مطالعه بر روی نیازهای واقعی اسیدهای آمینه قابل هضم مرغ تخمگذار نشان داد که احتیاجات لیزین برای حداکثر شدن توده تخم مقدار mg/day 538 نسبت های ایده آل (% لیزین) باید برای SAA94% و ایزو لوسین 79% و والین 93 %، ترئونین 77% و تریپتوفان22% باشد این نسبت ها به ویژه برای تریپتوفان /لیزین نسبت به سایر نسبت ها که برای رشد جوجه های گوشتی استفاده می شود بیشتر است (Bregendahl et al., 2008).

Reference
Baker, D. H. (2009). Advances in protein- amino acid nutrition of poultry. Amino acids, 37(1), 29-41.