حفظ و بهینه سازی عملکرد سد روده ای (IB) در طیور پیامدهای مهمی برای سلامت و عملکرد پرندگان دارد. به عنوان یکی از جنبه های کلیدی IB، نشت پذیری روده (IP) عمدتا توسط پروتئین های پیوندی پیچیده ای به نام پروتئین های اتصال دهنده محکم (TJ) کنترل می شود که انتروسیت ها را به یکدیگر متصل می کند. اختلال در TJ با افزایش نشت روده همراه است، که پیامدهای احتمالی آن شامل انتقال باکتری، التهاب روده، اختلال در سلامت و عملکرد پرنده است. با وجود داده های قابل توجهی که برای گونه های دیگر در دسترس است، تحقیقات در مورد IP در جوجه های گوشتی و به طور کلی گونه های پرندگان هنوز موضوعی است که مورد مطالعه قرار نگرفته است. اگرچه تحقیقات بر روی مواد مغذی مختلف و افزودنی‌های جیره که تا حدودی IP را کاهش می دهد، هنوز در مراحل اولیه است، اما امیدوارکننده‌ترین نتایج برای پروبیوتیک‌ها، پری بیوتیک‌ها، اسیدهای آمینه، افزودنی های خوراکی و افزودنی‌های دارای خواص ضدالتهابی پیش‌بینی می‌شود.

 

مقدمه

عملکرد سد روده (IB) و نفوذپذیری روده (IP) اصطلاحاتی هستند که اغلب برای اشاره به سلامت روده استفاده می شوند.

IB به طور گسترده از 3 جزء تشکیل شده است: 

1) یک مانع فیزیکی (موسین، پوشش سلول های اپیتلیال روده و اتصالات محکم [TJ]). 

 

2) جزء شیمیایی (سیتوکین ها، سلول های ایمنی و ترشحات گوارشی و غیره).

 

3) تعدیل کننده میکروبیوتای دستگاه گوارش (GIT).

 

گابلت سل ها در اپیتلیوم روده موسین ترشح می کنند که موانع فیزیکی مهمی هستند.

علاوه بر این، سلول‌های روده با پروتئین‌های ساختاری مرتبط هستند که یک مانع فیزیکی را فراهم می‌کنند.

سد شیمیایی شامل سلول های مزانشیمی، سلول های دندریتیک، ماکروفاژها و لنفوسیت ها است که با میکروبیوتا نیز تعامل دارند،  همچنین شامل ترشحات گوارشی، از جمله آنزیم هایی است که بیشتر تحت تأثیر شکل جیره، فیبر، پروتئین، نشاسته و مکمل های جیره قرار می گیرند.

سد میکروبی به ویژه تحت تأثیر عوامل زیادی از جمله تغذیه و سلامت میزبان قرار می گیرد و با سیستم ایمنی بدن (سد شیمیایی) در تعامل است و به شدت بر هضم و سلامت میزبان تأثیر می گذارد. کمپلکس‌های پروتئینی چسبنده ویژه، شامل دسموزوم‌ها، اتصالات چسبنده (AJ) و TJ، به سلول‌های روده می‌پیوندند و اجازه نفوذ پذیری انتخابی را از طریق مسیرهای پاراسلولی و بین سلولی می‌دهند. دسموزوم‌ها و AJ سلول‌ها را به‌صورت مکانیکی به هم متصل می‌کنند در حالی که TJ، سلول‌های اپیتلیال را به صورت آپیکال پیوند می‌دهند.

 

عوامل موثر بر روده نشت پذیر

1)جنسیت، ژنتیک، سن

به طور کلی جوجه های جوان ممکن است نشت روده بالاتری داشته باشند، همچنین مرغ های جنگلی نشت روده کمتری در مقایسه با لاین های پیشرفته دارند، همچنین بین نژاد، دمای محیط و رژیم غذایی تعاملاتی وجود دارد، از این رو در نظر گرفتن سویه و سن پرنده هنگام بررسی نشت پذیری در جوجه های گوشتی مهم است.

2)تغذیه

جیره های حاوی مقادیر بالای پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای که ویسکوزیته دستگاه گوارش را افزایش می دهند منجر به التهاب روده و افزایش نشت پذیری می شوند. همچنین کاهش پروتئین خام جیره باعث افزایش نشت پذیری روده در مقایسه با پرندگانی که با غلظت های بالاتر از اسیدهای آمینه تغذیه می شوند، شده است.

3)استرس

تراکم بالای گله از طریق ایجاد استرس گرمایی و همچنین استرس رقابت برای تغذیه در ایجاد روده نشت پذیر نقش دارد. مشاهده شده است که تنش گرمایی باعث ایجاد طیف وسیعی از تغییرات فیزیولوژیکی می شود، به عنوان مثال افزایش اکسیداسیون در GIT که ممکن است منجر به افزایش IP شود، همچنین ممکن است بر سلامت و رفاه پرندگان تأثیر منفی بگذارد و باعث کاهش تولید شود.

4)پاتوژن ها:

کوکسیدیوز باعث افزایش التهاب روده، کاهش طول پرزها، اختلال در جذب مواد مغذی و افزایش پروتئین های پلاسما می شود، کمپیلوباکتر و سالمونلا هر دو بر ساختار پرزهای دستگاه گوارش تاثیر می گذارند و التهاب روده را افزایش می دهند. مشابه مدل‌های باکتریایی که می‌توانند باعث التهاب روده و افزایش IP شوند، سموم باکتریایی نیز ممکن است باعث ایجاد استرس در GIT شوند. 

5)گرسنگی

جوجه‌های گوشتی برای مصرف خوراک و رشد زیاد پرورش داده شده‌اند، بنابراین دور نگه داشتن آنها از غذا می‌تواند استرس را با تاثیر بر عملکرد روده، از جمله افزایش IP ایجاد کند. در مطالعاتی که انجام شده، پرندگانی از سویه¬های کاب یا راس در سنین مختلف (7 تا 38 روز پس از جوجه کشی) مورد استفاده قرار گرفتند، که نشان داد گرسنگی یک عامل استرس زای قوی است و می تواند IP را در اکثر شرایط افزایش دهد.

اقدامات موثر برای کاهش نشت پذیری روده

درشت مغذی ها و ریز مغذی ها

گلوتامین، گلوتامات، سیستئین، آرژنین و گلیسین از جمله اسیدهای آمینه ای هستند که سنتز پروتئین را در سلول های اپیتلیال از طریق مسیرهای سیگنالینگ مختلف افزایش می دهند و بنابراین ممکن است در پاسخ های دفاعی روده و عملکرد اتصالات بین سلولی نقش داشته باشند.

بتائین

بتائین برای بهبود سلامت دستگاه گوارش از طریق مکانیسم‌های مختلف، از جمله بهبود مورفولوژی روده، تأثیرگذاری بر تنظیم اسمزی و به عنوان یک دهنده عامل متیل، شناخته شده است.

افزودنی ها

ویتامین های A و D تاثیر مثبتی بر بهبود ضعف سلول های پوششی در اکثر نقاط بدن به خصوص سلو های پوششی بافت روده دارند.

استفاده از آنزیم های مناسب برای کاهش اثرات پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای پیشنهاد می شود. تاثیر مثبت پروبیوتیک‌ها و پری بیوتیک ها بر یکپارچگی روده، از طریق مکانیسم‌های حذف رقابتی یا سرکوب تکثیر گونه‌های میکروبی مضر مشاهده شده است، همچنین، در مطالعه دیگری انتقال کمپیلوباکتر از روده به کبد با استفاده از پروبیوتیک ها به میزان قابل توجهی کاهش یافت.

عدم استفاده از ترکیبات غیر استروئیدی مثل آسپرین نیز تاثیر مثبتی در کاهش IP دارد.